2021eko azaroan Euskal Herriko langileriaren lan eta bizi baldintzak biltzen dituen txostena eskuragarri duzue.
Aurkeztu berri dugun Ikusmiran, Euskal Herriko langileriaren lan eta bizi baldintzak azterlanean, ondorio nagusiena honakoa izan da: 2010 eta 2013an ezarritako erreformek indarrean jarraitzen dutela eta horrek lan eta bizi baldintzen prekarizazio orokor bat ekarri dutela, eta gainera, pandemiaren ondorioz sorturiko krisiari aurre egiteko hartu diren erabakiek ez dutela langileria jarri erdigunean, ehun produktiboa baizik. Ondorioz kolektibo zabalak geratu dira babesgabe.
Azken hamarkadako datuak ikusiz, lan erreformek hitzarmenen babesean zuzenean eragiten dutela ondorioztatu ahal izan dugu, 2013tik aurrera langileriak duen hitzarmenen babesa galtzen joan baita, 2017tik aurrera errekuperazio bat izanez, greba eta lan gatazken ugaritzearekin bat etorri dena. Edonola ere, errekuperazio hori desorekatua izan da langile kolektiboei dagokioenean. Izan ere, langile kolektibo kalteberenak izan dira euren enplegu baldintzak hobetzeko zailtasun handienak izan dituztenak. Ondorioz, soldata arrakala batzuk mantendu egin dira, generoaren araberakoa kasu, eta beste batzuk handitu egin dira: soldata baxu eta altuenen artekoa, adinaren araberakoa edota nazionalitatearen araberakoa. Horrekin lotuta, erosahalmena ere urtez urte galdu egin dugu batezbeste, azken urtean nolabaiteko errekuperazio bat eginez. Edonola ere, kasu honetan ere kolektibo zaurgarrienak izan dira erosahalmenaren kaltetze nabarmenena izan dutenak.
Enpleguaren prekarizazio orokorra bizitzaren prekarizazioarekin lotu beharra daukagu. Eta halaxe egiaztatu izan dugu, pobreziaren arrisku tasa izugarriak ditugula, eta ez goazela hobetze bidean. Kasu honetan ere emakumeak, gazteak eta migranteak dira tasa altuenetan daudenak. Aberastasunaren banaketa desorekatua, etxebizitza baterako sarbidea zaila izatea, edota etxeko eta zaintza lanei eskaintzen diegun denbora, desorekatua generoaren arabera, dira azternalean topatuko dituzuen bestelako gai eta ondorioak.
Herri mugimenduko hainbat eragilek eta kolektibok agerraldia egin dute, abenduaren 1erako Hego Euskal Herrian LAB, ELA, ESK, STEILAS, ETXALDE, HIRU, CGT eta CNT sindikatuok deitutako mobilizazio egunarekin bat egin dutela adierazteko. Hain zuzen ere, egun horretan, 11:00etan, Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan manifestazioak egingo ditugu, eta, arratsaldean, herrietan. Hala, deitzaileok eta deialdira atxikitutakoek mobilizazioaren beharra nabarmendu dugu.
Gaur, hemen bildu gara herri mugimenduko hainbat eragile eta kolektibo anitz, abenduaren 1erako Hego Euskal Herrian ELA, LAB, ELA, ESK, STEILAS, ETXALDE, HIRU, CGT eta CNT sindikatuek deitutako mobilizazio egunarekin bat egiten dugula adierazteko.
2008ko krisiaren ondorio lazgarriak gainditu gabe genituela harrapatu gaitu COVID19ak eragin duen osasun krisiak. Hau baina, ez da soilik osasun krisi bat izaten ari. Pandemiak azkartu egin ditu jada bizi genituen krisi anizkoizak eta sistema kapitalista, heteropatriarkal eta kolonialistak eragindako zapalkuntzak are gehiago sakondu dira.
Aurreko guztiaren kudaketa negargarriak argi utzi du boteregune ekonomiko eta politikoen hautua bizitzaren sostenigarritasuna alboratu eta kapital metaketari eusteko erabakiak inposatzea dela. Irakaspenak atera eta norabide aldaketa sakonari ekin baino, datozen hileotako eta urteotako aurreikuspenek argi uzten dute erabakiek ildo berean jarraituko dutela: Europar funtsen baldintzapekotasun eta norabidetik hasi, Madrilen hileotan eztabaidagai dauden lan eta pentsio erreformetatik igaro eta gure herriko aurrekontu eta berdintasun politika zein politika sozialetaraino.
Lan, pentsio eta bizitza duina. Lan eta pentsio erreformei ez. Bizitza duinerako, burujabetza. Oinarrizkoak diren aldarrikapen hauek batzen gaituzte.
Lan guztiak aitortu eta banatzeko neurriak beharrezkoak dira, eta enplegurako baldintza duinak bermatzeko ordua ere bada. Prekaritatera kondenatutako langile belaunaldi berrion aldarrikapena da hau, bazterrean eta izkutuko lanetan gauden emakumeona, bizirauteko nahikoak ez diren langabezia prestazioak jasotzen ditugunona.
Urteetako borrokaren ondorioz irabazitako eskubideen murrizketarik ez dugu onartuko, eta besteren artean pentsio duinerako eskubidea aldarrikatzen dugu. Bai orain pentsiodunak garen zein eta etorkizunean izango garenonak. Genero arrakalarik gabeko pentsio sistema, eros ahalmen errealari lotutakoa, propioa, publikoa eta unibertsala.
Finean, gutxi batzuen diru eta botere gosearen gainetik, pertsona guztien bizitzak, gure herriaren eta planeta beraren biziraupena erdigunean jarriko dituzten neurri politikoak aldarrikatzen ditugu. Ezinbestekoa da, beraz, norabide aldaketa sakon bat, ezinbestekoa den bezala erabaki burujabeak hartu eta gauzatzeko eskubidea eta gaitasuna izatea.
Honek guztiak egunotan eztabaidagai diren lan eta pentsio erreformen batailan posizioa hartzera garamatza. Ez gaude prest gure bizitzak pobretu eta prekarizatuko dituzten murrizketa berriak onartzeko. Euskal Herriko feministak, ekosozialistak, gazteak, ikasleak, eskubide sozialen aldeko aktibistak, antimilitaristak eta independentistak ez gaude eszenatoki hau onartzeko prest.
Horregatik, testuinguru honetan, begi onez ikusten dugu sindikatuek luzatutako proposamena eta abenduaren 1ean mobilizaziorako deia egiten dugu Hego Euskal Herriko eragile sozialek. Aipatu dugun bezala, arrazoiak ez zaizkigu falta. Ozen eta argi adierazi nahi dugu badagoela gauzak beste era batean egiteko modua eta hemen gaudenok prest gaudela norabide horretan borrokan jarraitzeko. Bereizita eta desmobilizatuta nahi gaituzten honetan, elkarrekin indartsuagoak gara.
Gauzak horrela, abenduaren 1ean goizeko 11:00etan Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan manifestazioak egingo ditugu. Zehazki, Bilbon Udaletxetik, Donostian Gobernu Zibiletik, Iruñean CENetik eta Gasteizen Probintzia plazatik.
Era berean, arratsaldez, besteak beste, hurrengo herrietan mobilizazioak izango dira: