Madrileko Elkarrizketa Sozialeko Mahaian, estatuko Gobernuak, CCOO eta UGT sindikatuak eta CEOE patronalak lortutako akordioari buruz adierazi nahi dugu sindikatu honek hasieratik esan duena bete dela. Lan erreformarik ez da indargabetu. Gobernuarentzat lehentasun bat izan da CEOE akordio horretara erakartzea, beraz patronalari beto eskubidea eman zaio hasieratik. Estatuko sindikatuek uko egin diote mobilizazioari eta presiorik gabe patronalaren neurriko erreforma adostu dute.
Langile klaseak dituen arazo larriei ez diete erantzunik ematen. Konkretuki, kalerapenen inguruan 2012ko lan erreformak ezarritako araudia ez aldatzea oso larria iruditzen zaigu. Azken urteetan ikusi dugunez, patronalak araudi hori langileak aldebakartasunez kaleratzeko erabili du, langileentzat inongo bermerik gabe. Langile borroka izan da kalerapen gehiago saihestu duena (Tubacex, ITP, H&M……)
Horrekin batera, eta euskal langileei dagokionez, 2010 eta 2012ko lan erreformek ezarritako negoziazio kolektiboaren estatalizazioa zuzentzeko ez da neurririk hartzen. Beraz euskal langileok gure sektore hitzarmenak estatuko sektore hitzarmenen azpitik jarraituko dute, prekarizazioari bide emanez.
Beste gai batzuei buruz (ultraaktibitatea, enpresa eremuaren lehentasuna) gure irakurketa emateko, dekretua publikatuta egon arte itxarongo dugu, hemen ere susmoak baititugu publikoki saltzen ari direna guztiz beteko ez dela.
Argi eta garbi esan behar dugu egin diren moldaketek ez dietela euskal langileriak egiten dituen aldarrikapen eta eskaerei erantzuten. Baina Madrilen oraindik badago partida jokatzeko eta euskal alderdiek beraien bozkak Euskal Herriko langileen interesen mesedetan jartzeko aukera baliatu behar dute.
LABek argi du euskal langileria duen arazoen konpontzea ez dela Madriletik etorriko. Horregatik defendatzen dugu mobilizazio ziklo berri bat abiatzeko beharra. Hain zuzen ere, urtarrilaren 27an lantokietan deitua dugun aldarrikapen eguna baliatuko dugu lan erreforma honi ezezkoa emateko, patronalari ez dezala aplikatu exijitzeko eta enplegu duinaren alde egiteko.
Momentua da euskal bide orriari ekiteko. Eta baditugu bide horretan aurrera egiteko proposamenak, besteak beste, Euskal Lan Kodearena. Bertan jasotzen diten proposamenekin Euskal Herriko langileen enplegua duintzeko akordio bat egiteko eskaera egin diegu CONFEBASK eta CEN patronalei.
Eusko Jaurlaritza eta Nafar Gobernua, Urkullu eta Chivite, interpelatzen ditugu Madrileko elkarrizketa sozialeko mahaiak aldatu ez duena Euskal Herrian aldatzeko akordioak bultzatu ditzaten, patronalak inposatzen ari den aldebakartasuna eta prekarizazioarekin amaitzeko.
Estatuko gobernu aurrerakoienak ez badu lan erreforma indargabetzeko eta langile klasearen nahiz herri sektoreen aldeko politikarik egiteko gaitasunik, garbi geratzen da, eredua eraldatzeko bide bakarra, baita Espainiako Estatuan ere, herrien erabakitzeko eskubidea aitortu eta praktikara eramatea dela.
Halaxe ondorioztatu dugu, adierazpen baten bitartez, honako sindikatuok: LAB Sindikatua Euskal Herria, Confederación Intersindical Galega, Central Unitaria de Traballadoras de Galiza, Colectivo Unitario de Trabajadoras y Trabajadores Aragón, Corriente Sindical d’izquierdas Asturies, ELA Euskal Herria, ESK Euskal Herria, Coordinadora Obrera Sindical Països Catalans, Intersindical Alternativa de Catalunya, Intersindical Canaria, Intersindical de Catalunya, Intersindical Valenciana, OSTA Aragón, Sindicato Andaluz de Trabajadores y Trabajadoras, Sendicato d’os Treballadors e Treballadoras d’Aragon-Sindicato Obrero Aragones, STEI Balears, STEILAS Euskal Herria.
Abenduaren 1aren etorrerarekin, sindikatuok eta hainbat eragilek mobilizazioak egin ditugu goizean Bilbon, Donostian, Gasteizen eta Iruñean, arratsaldean herrietan deitutako manifestazioen aurrekari, “Lan, pentsio eta bizi baldintza duinen alde. Lan eta pentsio erreformei ez. Bizi duin baterako burujabetza” leloarekin. LABeko idazkari nagusi Garbiñe Aranburuk hitza hartu du Bilbon, bertako udaletxetik abiatu den manifestazioa hasi aurretik, eta mezu argi bat luzatu du bertatik: “Orain, lan-harremanak eraldatzeko eta lan duina bermatzeko borrokatu behar da; orain, pentsio publiko duinak bermatzeko borrokatu behar da; orain, zerbitzu publikoetan gehiago inbertitzeko borrokatu behar da”.
LABeko idazkari nagusiaren arabera, “sindikatuak hilabeteak daramatza mobilizazio-ziklo berri bat irekitzeko lanean, Greba Orokor bat ortzi-mugan. Aktibazio sozial horrek Gobernuei eta patronalari mezu ozen eta argia bidaltzeko balio behar du; baita euskal alderdi politikoei ere, botoak euskal langileen zerbitzura jar ditzaten”.
Hilabete hauetan guztietan adostasunak sortu ditugula adierazi du eta, horregatik, gaurko mobilizazio egunean hainbeste sindikatu eta eragile kalera ateratzea oso garrantzitsua dela nabarmendu du: “Langileen bizitzan eragina duten erabakiak hartzen ari dira lan-erreformarekin, pentsioekin, enplegu publikoa finkatzeko legearekin edo aurrekontuekin, eta erabaki horiek ez dituzte azken urteetako murrizketa eta prekarizazio politikak lehengoratzen. Mobilizazio fase berria ezin da mugatu erasoei erantzutera, azken Greba Orokorrera eraman gintuen bidea berreskuratu behar dugu”.
Garbiñe Aranbururen esanetan, “mobilizazio fase berri honek Madrilera begira egon behar du, Estatuko esparrutik inposatu nahi zaizkigun erabakietan eragiteko bokazioa izan behar du, baina, era berean, Madrilen posible ez dena Euskal Herrian posible egiteko anbizioa izan behar du; Gobernu autonomikoak eta patronala interpelatuz, ibilbide-orri propioa elikatuz”.
Idazkari nagusiak deitoratu du une honetan, ikusitakoak ikusita, ez direla lan-erreformak eta pentsio-erreformak indargabetuko: “Argi dago, batez ere pentsioen gaian, murrizketa berriak datozela. Erabaki horietan eragin nahi badugu, ezin dugu zain geratu, ekin egin behar dugu, ezin dugu denbora pasatzen utzi eta denbora hori agortzen ari da”.
2021eko azaroan Euskal Herriko langileriaren lan eta bizi baldintzak biltzen dituen txostena eskuragarri duzue.
Aurkeztu berri dugun Ikusmiran, Euskal Herriko langileriaren lan eta bizi baldintzak azterlanean, ondorio nagusiena honakoa izan da: 2010 eta 2013an ezarritako erreformek indarrean jarraitzen dutela eta horrek lan eta bizi baldintzen prekarizazio orokor bat ekarri dutela, eta gainera, pandemiaren ondorioz sorturiko krisiari aurre egiteko hartu diren erabakiek ez dutela langileria jarri erdigunean, ehun produktiboa baizik. Ondorioz kolektibo zabalak geratu dira babesgabe.
Azken hamarkadako datuak ikusiz, lan erreformek hitzarmenen babesean zuzenean eragiten dutela ondorioztatu ahal izan dugu, 2013tik aurrera langileriak duen hitzarmenen babesa galtzen joan baita, 2017tik aurrera errekuperazio bat izanez, greba eta lan gatazken ugaritzearekin bat etorri dena. Edonola ere, errekuperazio hori desorekatua izan da langile kolektiboei dagokioenean. Izan ere, langile kolektibo kalteberenak izan dira euren enplegu baldintzak hobetzeko zailtasun handienak izan dituztenak. Ondorioz, soldata arrakala batzuk mantendu egin dira, generoaren araberakoa kasu, eta beste batzuk handitu egin dira: soldata baxu eta altuenen artekoa, adinaren araberakoa edota nazionalitatearen araberakoa. Horrekin lotuta, erosahalmena ere urtez urte galdu egin dugu batezbeste, azken urtean nolabaiteko errekuperazio bat eginez. Edonola ere, kasu honetan ere kolektibo zaurgarrienak izan dira erosahalmenaren kaltetze nabarmenena izan dutenak.
Enpleguaren prekarizazio orokorra bizitzaren prekarizazioarekin lotu beharra daukagu. Eta halaxe egiaztatu izan dugu, pobreziaren arrisku tasa izugarriak ditugula, eta ez goazela hobetze bidean. Kasu honetan ere emakumeak, gazteak eta migranteak dira tasa altuenetan daudenak. Aberastasunaren banaketa desorekatua, etxebizitza baterako sarbidea zaila izatea, edota etxeko eta zaintza lanei eskaintzen diegun denbora, desorekatua generoaren arabera, dira azternalean topatuko dituzuen bestelako gai eta ondorioak.
Herri mugimenduko hainbat eragilek eta kolektibok agerraldia egin dute, abenduaren 1erako Hego Euskal Herrian LAB, ELA, ESK, STEILAS, ETXALDE, HIRU, CGT eta CNT sindikatuok deitutako mobilizazio egunarekin bat egin dutela adierazteko. Hain zuzen ere, egun horretan, 11:00etan, Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan manifestazioak egingo ditugu, eta, arratsaldean, herrietan. Hala, deitzaileok eta deialdira atxikitutakoek mobilizazioaren beharra nabarmendu dugu.
Gaur, hemen bildu gara herri mugimenduko hainbat eragile eta kolektibo anitz, abenduaren 1erako Hego Euskal Herrian ELA, LAB, ELA, ESK, STEILAS, ETXALDE, HIRU, CGT eta CNT sindikatuek deitutako mobilizazio egunarekin bat egiten dugula adierazteko.
2008ko krisiaren ondorio lazgarriak gainditu gabe genituela harrapatu gaitu COVID19ak eragin duen osasun krisiak. Hau baina, ez da soilik osasun krisi bat izaten ari. Pandemiak azkartu egin ditu jada bizi genituen krisi anizkoizak eta sistema kapitalista, heteropatriarkal eta kolonialistak eragindako zapalkuntzak are gehiago sakondu dira.
Aurreko guztiaren kudaketa negargarriak argi utzi du boteregune ekonomiko eta politikoen hautua bizitzaren sostenigarritasuna alboratu eta kapital metaketari eusteko erabakiak inposatzea dela. Irakaspenak atera eta norabide aldaketa sakonari ekin baino, datozen hileotako eta urteotako aurreikuspenek argi uzten dute erabakiek ildo berean jarraituko dutela: Europar funtsen baldintzapekotasun eta norabidetik hasi, Madrilen hileotan eztabaidagai dauden lan eta pentsio erreformetatik igaro eta gure herriko aurrekontu eta berdintasun politika zein politika sozialetaraino.
Lan, pentsio eta bizitza duina. Lan eta pentsio erreformei ez. Bizitza duinerako, burujabetza. Oinarrizkoak diren aldarrikapen hauek batzen gaituzte.
Lan guztiak aitortu eta banatzeko neurriak beharrezkoak dira, eta enplegurako baldintza duinak bermatzeko ordua ere bada. Prekaritatera kondenatutako langile belaunaldi berrion aldarrikapena da hau, bazterrean eta izkutuko lanetan gauden emakumeona, bizirauteko nahikoak ez diren langabezia prestazioak jasotzen ditugunona.
Urteetako borrokaren ondorioz irabazitako eskubideen murrizketarik ez dugu onartuko, eta besteren artean pentsio duinerako eskubidea aldarrikatzen dugu. Bai orain pentsiodunak garen zein eta etorkizunean izango garenonak. Genero arrakalarik gabeko pentsio sistema, eros ahalmen errealari lotutakoa, propioa, publikoa eta unibertsala.
Finean, gutxi batzuen diru eta botere gosearen gainetik, pertsona guztien bizitzak, gure herriaren eta planeta beraren biziraupena erdigunean jarriko dituzten neurri politikoak aldarrikatzen ditugu. Ezinbestekoa da, beraz, norabide aldaketa sakon bat, ezinbestekoa den bezala erabaki burujabeak hartu eta gauzatzeko eskubidea eta gaitasuna izatea.
Honek guztiak egunotan eztabaidagai diren lan eta pentsio erreformen batailan posizioa hartzera garamatza. Ez gaude prest gure bizitzak pobretu eta prekarizatuko dituzten murrizketa berriak onartzeko. Euskal Herriko feministak, ekosozialistak, gazteak, ikasleak, eskubide sozialen aldeko aktibistak, antimilitaristak eta independentistak ez gaude eszenatoki hau onartzeko prest.
Horregatik, testuinguru honetan, begi onez ikusten dugu sindikatuek luzatutako proposamena eta abenduaren 1ean mobilizaziorako deia egiten dugu Hego Euskal Herriko eragile sozialek. Aipatu dugun bezala, arrazoiak ez zaizkigu falta. Ozen eta argi adierazi nahi dugu badagoela gauzak beste era batean egiteko modua eta hemen gaudenok prest gaudela norabide horretan borrokan jarraitzeko. Bereizita eta desmobilizatuta nahi gaituzten honetan, elkarrekin indartsuagoak gara.
Gauzak horrela, abenduaren 1ean goizeko 11:00etan Hego Euskal Herriko lau hiriburuetan manifestazioak egingo ditugu. Zehazki, Bilbon Udaletxetik, Donostian Gobernu Zibiletik, Iruñean CENetik eta Gasteizen Probintzia plazatik.
Era berean, arratsaldez, besteak beste, hurrengo herrietan mobilizazioak izango dira:
Garai berri batean sartzen ari gara. Osasun krisia gainditzen doan neurrian, krisi ekonomiko eta sozialari erantzun egoki bat emateko premia areagotzen ari da. Unea da patronala eta instituzioen aurrean indarrez agertzeko, mezu argi bat bidaltzeko eta neurri zehatzak eskatzeko.
Batzuk “normaltasunarekin” amets eginez oporrak antolatzeari ekin diote. Aurreko krisiaren aitzakian inposaturiko lan erreforma, pentsio erreforma, murrizketa zein zerbitzu publikoen merkantilizazio eta pribatizazio politiken eraginez, beste askorentzat, ordea, oporrak eta normaltasuna, biak, dira ameskeria, gutxieneko bizitza duin bat ezinezko zaien honetan.
Pandemiaren datuek horretarako tartea uzten dutenean, labana gurinetan bezala mezu baikorrak sartzen ari zaizkigu alde guztietatik. Okerrena pasa dela, ekonomiak hazkunde handia eta azkarra izango omen du, langabezia tasak murriztu, ostalaritzan eta merkataritzan dena lehengora itzuli. Logika kapitalistari erantzuten dion Barne Produktu Gordinari (BPG) begira jarri nahi gaituzte. Guri ez digu adierazle horrek balio: lan merkatu araututik kanpo geratzen diren zaintza lanak ez ditu kontuan hartzen, ez du sortzen den aberastasuna modu orekatuagoan banatzea bermatzen, ez du lan duina ziurtatzen, ez du zerbitzu publikoen kalitatea neurtzen eta ez du aberastasuna sortzeko aztarna ekologikoa zein den kontuan hartzen.
Aldaketak beharrezkoak dira, trantsizio ekosozialista eta feminista da gure bidea, bizitza erdigunean jarriko duen eredu ekonomiko eta sozial berria eraikitzeko. Sektore publikoak izan behar du ekonomia jardueraren ardatza; lan guztiak aitortu eta banatu zein ondasuna banatzeko politikak bultzatu behar dira eta indarrean dagoen produkzio eta kontsumo eredua auzitan jarri behar da.
Ez da hau krisiari eman nahi zaion erantzuna. Merkatuaren logika gailendu da berriro. Enpresa transnazionalen mesedetan Europako Funtsek ezarri dute garai berrirako joko-zelaia. Diru publikoa erruz jarriko da esku pribatuetan, inolako baldintza sozialik eta konpromisorik eskatu gabe. Ekonomia ulertzeko ikuspegi androzentrikoa nagusitzen da. Pandemiak oso argi utzi du bizitza sostengatzeko ezinbesteko lanak zeintzuk diren, baina zaintzaren aferak irtenbide egokirik gabe jarraitzen du, oinarrizko lanetan ari diren sektore feminizatu eta prekarioek aitortza politiko, ekonomiko eta sozialik gabe. Enplegu duina bermatu edota zerbitzu publikoak hobetzea ere ez daude politika publikoen lehentasunen artean.
Funts horietatik dirua jaso nahi duten estatuek baldintza batzuk bete behar dituzte eta fin ari dira horretan Euskal Herriko langileon lan eta bizi baldintzen gaineko erabakiak inposatzen dizkiguten bi estatuak. Lan erreformak bertan behera utzi behar dira, kalitatezko enplegu publikoa sortzeko apustua egin eta enplegu hori egonkorra izan dadin bermatu. Madrilgo Gobernuak ez du horrelakorik egingo, neurri zuzentzaileren bat hartuko balu gaitz erdi, baina askoz gehiago behar da, negoziazio kolektiboaren zentralizazioari mugak jarri eta enplegu duina bermatzeko. Gauza bera pentsioekin, pentsio erreformek ezarritako murrizketak ez dira lehengoratzen eta kapituluka dator pentsio sistema publikoan murrizketa berriak ekarriko dituen erreforma. Parisen ere, bide beretsutik, langabezia prestazioak mugatuko dituen erreforma lantzen ari dira eta pentsioen erreforma berri baten aukera berriro zabaldu da. Langileei bizitza duina bermatzeko, lan harremanek eta pentsio eta babes sozial sistemek eraldaketa sakona eskatzen dute. Eta, zalantzarik gabe, Euskal Herriko Lan Kodea eta Gizarte Segurantzako lege propio baten aldeko olatua sortzeko garai ezin aproposagoa da hau.
Egun ditugun eskuduntzekin gehiago egin daiteke. Kontzertu Ekonomikoak ematen dituen aukerak herritarren zerbitzura jartzeko eskatzen diegu Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari. Bada garaia zerbitzu publikoak indartzeko, zaintza sistema publiko komunitarioa bultzatzeko eta zerga erreforma sakona sustatzeko.
Langileok behar ditugun erantzunak ez dira elkarrizketa mahai baten bueltan adostuko, aldaketak borrokatu eta irabazita baizik, ezker subiranismoaren eta langileen lidergotik. Euskal Errepublika sozialista, feminista eta euskalduna ortzimugan, herri burujabetza prozesua bultzatuz egin behar dugun bidea da.
Euskal Herrian, borroka sindikal eta sozial ugari ditugu piztuta, lantokiak, auzoak eta herriak zipriztintzen ari diren borroka eredugarriak, Tubacexeko gatazkatik abiatuta Aiaraldean sortu den dinamika soziosindikala, kasu (kaleratzeak baliogabetzen dituen epaia irabazi berritan, langile borrokalari guztiei zorionak lerro hauetatik, borrokak merezi du!). Iazko urtarrilaren 30ean egin genuen azken Greba Orokorra. Ez zen erantzun greba bat izan, ofentsibara planteatu genuen greba izan zen eta pandemiak ez gaitu kaleetatik atera. Momentuak greba eta mobilizazio berriak deitzea eskatzen du. Zentzu berean hitz egin zuten pentsionistek maiatzaren 29ko manifestazioetan. Gisa honetako deialdi batek eskatzen dituen gehiengo eta adostasunak eraikitzeko saiakeran jarraituko dugu LABetik, borroken konfluentzia momentua bilatzeko prest gaude.
Garaia da, erreforma eta murrizketa berrien zain egon gabe, indarrean daudenak atzera bota eta bidean direnak baldintzatzeko. Garaia da eraldaketa sozial eta aldaketa politikoaren aldeko indarrak askatzeko.
129 langileren kaleratzeak baliogabetzat jo dituzten EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren epaiak oso garaipen garrantzitsua dira. Epaiak hasieratik enpresa batzordeak, plantillak, Aiaraldeko eskualdeak eta jendarteak esandakoa babesten du; Tubacex-en ez dago inor soberan. Ez dago inolako arrazoirik langile bakar bat ere kaleratzeko. Argi geratu da Tubacex-eko Zuzendaritzaren arrazoi bakarra zekenkeria dela, langileekiko gutxiespena, langileak erabili eta botatzeko clinex gisa erabil ditzakeela uste izatea.
Tubacex-eko zuzendaritzak publikoki iragarri du helegitea jarriko duela eta horrek esan nahi du aurrera jarraitzen duela 129 pertsona kaleratzeko asmoarekin. Madrilgo auzitegi batean bilatuko du hemen lortu ez duena. Hori dela eta, LABetik diogu lanpostu guztiak bermatzeko bide bakarra borrokan jarraitzea dela, zuzendaritzak bere asmoak bertan behera utzi arte, kaleratuak berriz onartu arte eta EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren epaiei jarritako errekurtsoa bertan behera utzi arte.
Gaur, Tubacex-eko langileok 148 egun bete ditugu greban, 3.552 ordu borrokan. 148 egun. Goizeko 5: 00etan elkartu egin gara eta gu guztiongan nekea eta tentsioa ikusi dugu, baina 148 egun horietan langileria indartu egin da, eta ez genuen bakarka pentsatu, kolektiboan baizik, helburu bakar bat bilatuz: lanpostu guztiak eta gure lan-baldintzak defendatzea.
148 egun, non indibidualismoaren gainetik klase-kontzientziak irabazi duen. 148 egun hauetan ez gara bakarrik egon. Aiaraldeko eskualde osoa lagun izan dugu gure borrokan eta bere egin du etorkizun duina eta lan eta bizi baldintza duinak dituen eskualde baten defentsan. Borrokan ari diren enpresen artean aliantzak sortu ditugu; izan ere, patronalak beste erremediorik uzten ez digunean, argi utzi dugu langileok borrokarako prest gaudela eta borroka horrek muga guztiak gainditu dituela. Duintasunak zekenkeriari irabazi dio.
Borroka horrek guztiak gaurdaino ekarri gaitu, Justizia Auzitegi Nagusiaren epaietaraino, eta epai horiek gure helburutik (0 kaleratzeak eta 0 murrizketa) askoz hurbilago egotera garamatzate, baina azken garaipena falta zaigu; izan ere, Tubacex-eko langile guztiok elkarrekin sartuko gara gure lanpostuetara, bat eginda eta batuta, orain arte bezala. Tubacex-eko zuzendaritzak amore eman behar du kaleratzeko ahaleginean, eta hori orain arte egin dugun bezala borrokatuz baino ez dugu lortuko.
LABetik argi daukagu, eta horregatik eskatzen diogu Tubacex-eko zuzendaritzari kaleratutako pertsona guztiak berriz onartzeko eta epaiei jarritako errekurtsoa kentzeko. Bere esku dago gatazkari amaiera ipintzea.
Era berean, Eusko Jaurlaritzari eta, zehazki, Arantza Tapiak zuzentzen duen Industria Sailari eta Idoia Mendiak zuzentzen duen Lan Sailari eskatu nahi diegu kaleratutako langile guztiak lanera itzuliko direla bermatzeko. Euskal gizarteak eta EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak argi hitz egin dute, Tubacex-en ez dago inor soberan. Onartuko al du, beste alde batera begira, Madrilgo auzitegi batek 129 langileren eta haien familien etorkizuna erabakitzea? Onartuko al du Madrilen auzitegi batek eskualde baten etorkizuna erabakitzea? Hau ez al da eskumenen inbasioa? Behin baino gehiagotan entzun dugu Eusko Jaurlaritzari esaten epaiak betetzeko daudela, zer epai? Ugazaben interesen aldekoak? Epai horiek ugazaben interesen aldekoak ez direnean, zergatik eskatzen du Eusko Jaurlaritzak “negoziatzeko”? LABek Eusko Jaurlaritzari eskatzen diona da kaleratutako pertsona guztiak lanera itzuliko direla bermatzea, eta ez ditzala erantzukizunak saihestu.
[BIDEOA] Borrokarako prest gaudela agerian utzi dugu
22
Eskualdeka mobilizatu gara Maiatzaren Lehenaren etorrerarekin, mezu argi batekin: borroka sindikal eta borroka sozialak pizten jarraituko dugu, enplegua, zerbitzu publikoak, zaintza sistema publiko komunitarioa eta pentsioen defentsan. Ez gaude kikiltzeko, ez gaude amore emateko, borrokarako indarra dugu!
Maiatzaren Lehenean eskualdeka mobilizatuko gara, “Aldaketa da aukera. Por un cambio de rumbo. Zaintza, lana, bizitza, herria!” leloarekin. Halaxe adierazi dugu Bilbon egindako aurkezpenean. LABeko idazkari nagusi Garbiñe Aranburuk eta Komunikazio idazkari Maider Jauregik eman dituzte mobilizazioen berri, eta Maiatzaren Lehena, zabalik dauden borrokak aitortzeko ez ezik, etorriko diren mobilizazio eta greba berriei indarrez ekiteko ere baliatuko dugula jakinarazi dute.
“Egun bat dugu aldarrikapenerako eta klase harrotasuna erakusteko”, adierazi du Garbiñe Aranburuk, eta norabide aldaketa dugula jomuga berretsi du. Idazkari nagusiaren hitzetan, “sistema honi ezin zaio eutsi, ez sozialki, ez ekologikoki. Aldaketak saihestezinak dira; jokoan dagoena, eztabaidagai dagoena, aldaketa horiek zein norabidetan egin behar diren da, eta horretara bideratu behar dira politika publikoak. Kapitala edo bizitza aukeratu behar da”.
LABek norabide aldaketa defendatzen du, trantsizio ekosozialista eta feminista; garapen paradigma berri bat, demokratikoagoa. Aldaketa da aukera, Maiatzaren Leheneko aurtengo leloak dioen bezala. Egungo sistema kapitalista, heteropatriarkala eta ekozidarekin jarraitzea prekarizazioan sakontzen jarraitzea da, arrakala sozialak areagotuz eta sektore publikoa eta zerbitzu publikoak ahulduz. Zaintza-krisia eta klima-krisia konpontzen ez dituen sistema da.
Sindemia egoeran
Bigarren urtez jarraian, pandemia egoera batean etorriko da Maiatzaren Lehena, eta koronabirusaren ondorioak ez dira osasun-krisi batera mugatu, lan-baldintzak eta bizi-baldintzak ere zeharo okertu ditu. “Sindemia bihurtutako pandemian kapital handiaren eta elite ekonomiko baten interesak lehenetsi dira. Pandemiari aurre egiteko ez dago osasun publikoan inbertitzearen aldeko apusturik. Erantzukizun politikoak saihestu dira, eta zama guztia herritarren erantzukizunean jarri da, neurriak gogortu eta malgutzearen arteko oreka arriskutsuari eusten saiatuz, eta orain ikusten dugu dena fidatu nahi zaiola txertaketa-estrategiari”, azaldu du Garbiñe Aranburuk.
Nabarmendu du pandemiak agerian utzi dituela bizitzari eusteko funtsezko lanak zeintzuk diren, kasu gehienetan emakumeek egindako lanak izanik, modu prekarioan gauzatzen direnak. Enplegu hori duintzeko neurririk ez dela hartu salatu du. Lan-erreformen ondorioetako bat enplegua suntsitzea oso erraza dela azpimarratu du, eta, enpleguaren galera horren aurrean, erakundeek langileak bazterrean utzi dituztela gogor kritikatu du.
Pandemiaren efektuari aurre egiteko, Europak dagoeneko markatuta dauka jokalekua, berreskurapenerako Europako funtsekin. Filosofia horretan oinarrituta, Estatuko erakundeek, Gasteizko Gobernuak eta Nafarroako Gobernuak krisiari eman nahi dioten erantzuna erakutsi digute: “2008ko krisiari emandako erantzunarekin, aldeak daude. Izan ere, kapital transnazionalen beharrak desberdinak dira. Aurreko krisian bankuak erreskatatu ziren eta austeritate politikak nagusitu ziren. Oraingoan, diru publikoa ekonomian sartzea erabaki dute, erreforma fiskalik gabe, eta murrizketa berriak etorriko dira. Diru publikoa esku pribatuetara bideratzera mugatuko dira, inolako baldintzarik gabe, trukean inolako konpromiso sozialik eskatu gabe. Diru publikoa multinazionalen beharretara bideratuz geroa, inbertsio publiko horretatik kanpo geratuko dira zerbitzu publikoak, zaintza-sistema publikoa eta lan eta bizi baldintza duinak”.
Ezkerretik, burujabetzan sakonduz
Norabide-aldaketa, trantsizioa, eredu ekonomiko eta sozial berri bat eraikitzea, mundu mailako erronka bat da. Hala ere, argi izan behar dugu alternatiba hori herrialde bakoitzetik bultzatu behar dela. Garbiñe Aranbururen esanetan, “Euskal Herrian norabide aldaketa hori ezkerretik gidatu behar da, langileen parte-hartzearekin eta herri burujabetza prozesuan sakonduz. Horrela behar du izan, edo ez da norabide aldaketarik egongo”.
Ez dago gehiengo instituzionalik norabidea aldatzearen alde, trantsizio baten alde; erakundeetan alderdi sistemikoak dira nagusi. Baina, balio horiek partekatzen dituen gehiengo sozial bat badago, garapen-ereduaren paradigma-aldaketa horren alde dagoena: “Kalean gaude, zerbitzu publikoak eta zaintza-sistema publiko komunitario bat defendatzen. Langileek oso ondo ulertu dute mobilizazioaren garrantzia hezkuntzan, osasunean eta gizarte-zerbitzuetan. Langileen aldarrikapenak agendan kokatu dira, negoziazio-mahaietan sartu dira eta aldarrikapen horiek lortzeko indar-korrelazio sendoagoa sortzen ari gara. LABetik herri-harresi bat osatzen ari gara enplegua defendatzeko. Sindikatuen artean enplegua defendatzeko eta duintzeko estrategia komunik ez badago ere, enpresetan eta kalean erantzun irmoa ematen ari da enplegua defendatzeko”.
Langileek oso mezu argia bidali diote patronalari. Erraz kaleratzeko legezko tresnak dituzten arren, ez dugu onartuko: “Aernnova, PCB edo Tubacexen borrokak kontuan hartu behar dituzte patronalak eta Eusko Jaurlaritzak. Borroka ez da agortzen enplegu-erregulazioko espediente baten negoziazio-aldia amaitzen denean eta bide judiziala irekitzen denean; borrokak aurrera jarraitzen du”.
LABeko idazkari nagusiak ere nabarmendu du aitortza ekonomiko politiko eta sozial egokirik jasotzen ez duten langileen lan-baldintzak duintzeko borrokak ugaritu egiten direla, hala nola, elikagaigintza edo garbiketa sektoreetan. Borroka sindikal horiekin batera, mugimendu feministaren, pentsiodunen eta gazteen borrokaren balioa ere azpimarratu behar dela adierazi du.
Hala, Maiatzaren Lehena borroka horiek guztiak aitortzeko eta mobilizazioan sakontzeko eguna izango dela jakinarazi du , aldaketa helburu.
